Mitologia grecka pełna jest fascynujących historii, które uczą o ludzkiej naturze, moralności i konsekwencjach podejmowanych działań. Jedną z nich jest właśnie mit o Niobe. To wciągająca, a zarazem smutna opowieść o dumie, zemście i boskim gniewie, które doprowadzają do tragedii rodzinnej. Zapoznaj się z jej streszczeniem, planem wydarzeń i opracowaniem.
Mit o Niobe – główna bohaterka
Niobe była córką Tantala, króla lidyjskiego Sipylos, i plejady Tajgete (w innych wersjach – hiady Dione) oraz żoną Amfiona, króla Teb. Według mitologii greckiej miała czternaścioro dzieci – siedmiu synów i siedem córek zwanych Niobidami. Jej potomstwo było powodem dumy, ale również zazdrości ze strony bogini Latony, matki Apolla i Artemidy. Niobe cechowała się także ogromną pychą, która doprowadziła do obrażenia bogów, co w konsekwencji skutkowało zabiciem jej dzieci. Przepełniona żalem i rozpaczą, prosiła bogów o zakończenie jej cierpienia. Ból matki był tak wielki, że Zeus zdecydował się zamienić ją w skałę, z której miały już zawsze płynąć łzy.
Mit o Niobe – streszczenie krótkie
Niobe, córka Tantalosa, była żoną króla Teb Amfiona, z którym doczekała się 7 synów i 7 córek. Królową rozpierała duma z posiadania tak licznego potomstwa. Pewnego dnia spotkała Latonę i wyśmiała ją za posiadanie tylko dwójki dzieci. Latona poskarżyła się swojemu synowi i córce, Apollinowi i Artemidzie, którzy w akcie zemsty zastrzelili z łuku dzieci Niobe. Zrozpaczona matka odeszła z Teb i powróciła do miasta Sipylos. Tam przesiadywała na okolicznej górze i pogrążyła się w nieszczęściu. Bogowie postanowili skrócić jej męki i zamienili ją w kamień, z którego nieustannie ciekną łzy.
Mit o Niobe – streszczenie szczegółowe
Niobe była córką króla Tantalosa, który został przeklęty i skazany przez bogów na wieczne męki za poczęstowanie ich w czasie uczty ciałem własnego syna, księcia Pelopsa. Kobieta poślubiła władcę Teb Amfiona i miała z nim czternaścioro dzieci – siedmiu synów i siedem córek. Była bardzo dumna ze swojego potomstwa i uważała, że wartość kobiety mierzy się ilością dzieci wydanych na świat.
Pewnego razu królowa Teb spotkała się z tytanidą Leto i zaczęła szydzić z niej, że ma tylko dwójkę dzieci, Artemidę i Apolla. Urażona Latona poskarżyła się synowi i córce, którzy słowa Niobe uznali za ogromną zniewagę i atak na nich. Zdecydowali więc dokonać zemsty i zastrzelili strzałami z łuku prawie całe potomstwo Niobidów. Gdy tylko Niobe wybiegła z pałacu, zaniepokojona krzykami, ujrzała swoje dzieci wijące się w przedśmiertnej agonii.
Przepełniona żalem i rozpaczą kobieta opuściła Teby i udała się do Sipylos, swojej ojczyzny. Zasiadła na górze, „gdzie nimfy tańczą nad rzeką Acheloos” i przesiadywała tam wiele dni i nocy do momentu, aż bogowie postanowili zakończyć jej cierpienia i została zamieniona przez Zeusa w kamień. To jednak nie zakończyło cierpień Niobe, gdyż z kamienia nadal płynęły łzy. Na wieść o stracie synów i córek śmierć miał zadać sobie również Amfion. Przy życiu pozostali jedynie Chloris i Amyklas. Zamordowani Niobidzi przez dziewięć dni byli pozbawieni pogrzebu. Tebańscy poddani nie mogli ich pochować, ponieważ Zeus zamienił ich w kamienie. Ostatecznie dziesiątego dnia pogrzebali ich bogowie Nieba.
Mit o Niobe – plan wydarzeń
Plan wydarzeń w micie o Niobe prezentuje się następująco:
- Ślub Niobe i Amfiona
- Narodziny czternaściorga dzieci
- Bluźnierstwo Niobe wobec Latony
- Skarga Latony do swoich dzieci
- Zgładzenie potomstwa Niobe przez Apolla i Artemidę
- Cierpienie matki
- Zamiana Niobe w kamień przez Zeusa
- Powstanie źródła z łez kobiety
Mit o Niobe – interpretacja
Mit o Niobe jest opowieścią tragiczną. Prezentuje antyczny kodeks postępowania, którego zdaniem bluźnierstwo jest jednym z najgorszych wykroczeń. Los rodziny stanowi potężne przypomnienie o tym, jak ważne jest zachowanie pokory i szacunku wobec bogów i innych ludzi. Sama postać Niobe jest zaś powszechnie uznawana za symbol miłości macierzyńskiej oraz symbol matki rozpaczającej po stracie swych dzieci.
Nawiązania do mitu w sztuce i literaturze
Postać Niobe stała się inspiracją dla wielu późniejszych dzieł literackich i malarskich. a także rzeźb. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z „Iliady” Homera. Występuje m.in. w „Metamorfozach” Owidiusza, starożytnego poety rzymskiego, który zaprezentował moment śmierci dzieci. Również Jan Kochanowski w swoich „Trenach” wspomina o tym micie: „Nie dziwuję Nijobie, że na martwe ciała/Swoich namilszych dziatek patrząc, skamięniała”. Niobe w literaturze wykorzystał także Konstanty Ildefons Gałczyński w poemacie „Niobe”.
W sztuce malarze często przedstawiają moment śmierci Niobidów:
- „Apollo i Artemida zabijają dzieci Niobe” – Gabriel Lemonn,
- „Śmierć dzieci Niobe” – Abraham Bloemaert,
- „Apollo i Diana zabijają dzieci Niobe” – Pierre Charles Jombert,
- Krater, czyli czerwonofigurowa waza Malarza Niobidów,
- „Niobe osłaniająca najmłodszą córkę” (rzeźba).