Mitologia grecka jest zbiorem mitów i wierzeń starożytnych Greków. Obejmuje opowieści o bogach, herosach, oraz innych nadprzyrodzonych istotach. Zawiera historie pełne dramatyzmu, zdrad, miłości oraz zemsty. Mit o Tantalu wpisuje się w tę bogatą tradycję. Opowiada o mitycznym królu Lidii, synu Zeusa, który zasłynął ze swojej wyjątkowej zuchwałości.
Kim był Tantal?
Tantal był królem w Lidii, na górze Sipylos. Miał boskie pochodzenie i posiadał ogromny majątek, przez co stał się ulubieńcem bogów. Uczestniczył w ich licznych biesiadach oraz sam niejednokrotnie zapraszał do swojej rezydencji. Zdarzało się, że wykradał nektar i ambrozję z Olimpu, którymi następnie częstował swoich śmiertelnych dworzan, a także rozgadywał boskie tajemnice. Za swoją zdradę został skazany na wieczne męki w Tartarze.
Tantal – syn Zeusa. Rodowód postaci
Tantal był synem Zeusa i Pluto. Imię jego żony podaje się różnie. Może to być Dione lub Euryanassa spłodzona przez boga rzeki Paktolosa (w innych wersjach: Plejada Sterope lub Klytia pochodząca od Amfidamasa). Tantal uchodził za ojca Niobe i Pelopsa. Rzadziej wśród jego dzieci wymieniany jest też Broteas.
Mit o Tantalu – bohaterowie
W micie o Tantalu występują następujące postacie:
- Tantal (Tantalos, Tantalus) – król w Lidii, syn Zeusa i Pluto. Zabił własnego syna Pelopsa, za co został skazany na wieczne męki.
- Zeus – w mitologii greckiej najwyższy z bogów, Syn Rei i Kronosa, brat Hestii, Demeter, Hery, Posejdona i Hadesa, władca nieba i ziemi.
- Pelops – syn Tantala, założyciel dynastii Pelopidów. Jako dziecko został zabity przez ojca i podany w czasie uczty.
- Bogowie olimpijscy – uczestnicy uczty u Tantala.
Mit o Tantalu – plan wydarzeń
Poznaj najważniejsze etapy mitu o Tantalu:
- Szczęśliwe życie króla Tantalosa
- Kradzież nektaru i ambrozji z Olimpu
- Zaproszenie bogów na ucztę przez Tantalosa
- Podanie pieczeni z księcia Pelopsa
- Wykrycie podstępu
- Skosztowanie potrawy przez Demeter
- Przywrócenie życia Pelopsowi przez Zeusa
- Ukaranie Tantala
Mit o Tantalu – streszczenie
Król Tantalos był człowiekiem szczęśliwym i bardzo majętnym. Bogowie darzyli go przyjaźnią i zapraszali na swoje uczty. Zdarzało się, że bohater wykradał nektar i ambrozję dla swoich dworzan, którzy byli śmiertelnikami. Niejednokrotnie rozpowiadał też ich tajemnice. Zeus o wszystkim wiedział, ale ze względu na sympatię do Tantala, przymykał na to oko.
Pewnego razu zuchwały król zwątpił w boskość mieszkańców Olimpu i postanowił wystawić ich na próbę. Zorganizował więc wystawną ucztę, na którą zaprosił bogów. Na koniec wniesiono na złotym półmisku pieczeń, która tak naprawdę była ciałem królewicza Pelopsa. Tantal bardzo zachwalał danie. Bogowie obdarzeni darem jasnowidzenia zorientowali się, że coś jest nie tak i nie tknęli mięsa. Jedynie Demeter zjadła fragment łopatki, bowiem z powodu utraty córki utraciła dar jasnowidzenia. Zeus przywrócił królewiczowi życie, a w miejsce brakującej łopatki wstawił płytkę z kości słoniowej.
Za swoją okrutną zbrodnię, Tantala strącono do Tartaru. Tam został skazany na wieczne męki związane z głodem, pragnieniem i strachem. Bohater zanurzony jest w sadzawce, która znika gdy tylko próbuje napić się wody. Koło niego znajduje się drzewo z soczystymi owocami, ale nie może ich dosięgnąć. Dodatkowo nad jego głową umieszczono odchylającą się skałę. Sprawia ona wrażenie, jakby zaraz miała spaść i przygnieść króla.
Mit o Tantalu – interpretacja i najistotniejsze motywy
Mit o Tantalu opowiada o zuchwałości człowieka wobec bóstw, co prowadzi do wyrafinowanej i wiecznej kary. Jest to przestrogą dla ludzi przed zdradzaniem bogów i skutkami takiego postępowania. Opracowanie mitu pokazuje, że nikt nie może uniknąć surowych kar boskich za swoje przewinienia. Kara Tantala była jedną z najbardziej drastycznych w mitologii greckiej i podobnie jak w przypadku Syzyfa, nigdy się nie kończy.
Do najistotniejszych motywów, które można dostrzec w tym dziele, jest motyw kary i motyw zbrodni. Tantal zabija własnego syna i podaje go w czasie uczty, co jest ogromnym przewinieniem. Ukaranie tytułowego bohatera wiąże się z motywem wiecznej męki i bezcelowego wysiłku. Początkowa relacja pomiędzy bogami, a królem nawiązuje zaś do motywu przyjaźni śmiertelników z bogami.
Męki Tantala – znaczenie
Z mitu o Tantalu wywodzi się związek frazeologiczny „męki Tantala”. Oznacza on uporczywe cierpienie spowodowane przez splot okoliczności lub niekorzystną sytuację. Wynika z braku możliwości osiągnięcia celu, który jest niedostępny, choć znajduje się na wyciągnięcie ręki. Król Tantal został skazany na wieczny głód i pragnienie w otoczeniu wody i owoców, których nie mógł dosięgnąć.
Męki Tantala – przykłady użycia powiedzenia
Przykładów zastosowania tego powiedzenia może być mnóstwo:
- „Dla zawodnika, który regularnie zajmował drugie miejsce, złoto na podium było jak męki Tantala”,
- „Rzucenie palenia jest dla niektórych prawdziwymi mękami Tantala”,
- „Usiłuję zrozumieć skomplikowane równania matematyczne. To prawdziwe męki Tantala dla mojego umysłu”,
- „Dla osoby pragnącej stać się lepszą wersją siebie, trudności w pokonywaniu własnych słabości były mękami Tantala”.
Męki Tantala – synonimy wyrażenia
Synonimami wyrażenia „męki Tantala” mogą być następujące słowa: ból, cierpienie, czyściec, dolegliwość, droga cierniowa, droga przez mękę, gehenna, harówka, katorga, katusze, kaźń, martyrologia, męczarnia, męka, mordęga, tortura, udręka, umęczenie, utrapienie.