Mit o Apollo i Marsjaszu stanowi fascynujący epizod, w którym boska muzyka rywalizuje z ludzkim geniuszem. Ich muzyczne starcie przynosi ze sobą nie tylko doskonałe dźwięki, ale także ważne życiowe lekcje o pychę, pokorę i granice ludzkie, których przekroczenie wiąże się z pewnymi konsekwencjami.
Mit o Apollo i Marsjaszu – bohaterowie
Oto najważniejsze postacie związane z tym mitem:
- Apollo – najpiękniejszy z bogów greckich, syn Zeusa i Latony, przyszedł na świat na wyspie Delos. Uważany za boga słońca, piękna, światła, życia, śmierci, zarazy, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, a także wróżbitów i jasnowidzów oraz zwierzchnika dziewięciu muz (Kalliope, Klio, Euterpe, Taleja, Melpomene, Terpsychora, Erato, Polihymnia, Urania). Wyróżniał się urodą i wieczną młodością. Był zazdrosny i zawistny. Rywalizował z Marsjaszem o tytuł najlepszego muzyka. Przyjaźnił się z Hiakintosem, którego zazdrosny Zefir zabił, przez niefortunne uderzenie dyskiem. Jego ukochana nimfa Dafne zamieniła się w drzewo laurowe.
- Marsjasz – satyr frygijski, znany z mistrzowskiej gry na aulosie. Rywalizował z Apollinem i został przez niego obdarty ze skóry.
- Midas – mitologiczny władca Frygii, bohater wielu mitów greckich. W pojedynku muzyków zagłosował na Marsjasza i został przez Apolla ukarany oślimi uszami.
Mit o Apollo i Marsjaszu w kilku zdaniach – streszczenie krótkie
Mit opowiada o konkursie muzycznym, który miał miejsce między bogiem Apollo, patronem sztuk muzycznych, a satyrem Marsjaszem. Apollo grał na lirze, podczas gdy Marsjasz wybrał aulos. Wykonanie Apollina było piękniejsze i to on zwyciężył. Po zakończonym konkursie postanowił zemścić się na swoim przeciwniku. Przywiązał pokonanego Marsjasza do drzewa i obdarł go ze skóry. Ukarał także króla Midasa oślimi uszami, który jako jedyny odpowiedział się za fletnistą.
Mit o Apollo i Marsjaszu – streszczenie szczegółowe
Według mitologii greckiej Apollo był bogiem greckim, słynącym ze swojej urody i zdolności muzycznych. Pewnego dnia wdał się z konflikt Marsjaszem o to, który z nich jest lepszy. Śmiertelnik także był utalentowanym flecistą samoukiem, dlatego zdecydował się podjąć próbę i rzucić wyzwanie Apollinowi. Zwycięzcę mieli wyłonić pasterze wypasający nieopodal swoją trzodę.
Marsjasz występował jako pierwszy i zagrał na aulosie, czyli podwójnym flecie stroikowym. Zadziwił wszystkich zebranych swoim koncertem, naśladując śpiew ptaków, szumienie strumieni, leśne echa, burzę i inne dźwięki natury. Następnie zaprezentował się Apollo, który śpiewał oraz grał jednocześnie na lirze (w innym podaniu była to cytra). Jego harmonijna muzyka wywoływała w słuchaczach radość, smutek i pragnienie. Ostatecznie zwycięstwo przyznano właśnie jemu.
Apollo wygrał i według wcześniejszej umowy mógł zrobić z Marsjaszem wszystko, czego zapragnął. Zatem przywiązał go do drzewa i obdarł żywcem ze skóry. Wówczas wszyscy uczestnicy pojedynku tak bardzo zaczęli rozpaczać, że z ich łez powstała rzeka Marsjas.
Jedyną osobą, która uznała muzykę Marsjasza za lepszą, był król Midas. Bóg w zemście dał mu ośle uszy. Władca ukrywał je pod czapką, a jego tajemnice znał tylko nadworny fryzjer. Służący nie mógł wytrzymać i pewnego dnia udał się na brzeg morza, gdzie wykopał dziurę i krzyknął do niej: „Król Midas ma ośle uszy„. Na tym miejscu wyrósł łan trzciny, która szumiała tajemnicę po całym królestwie.
Mit o Apollo i Marsjaszu – plan wydarzeń
Aby ułatwić sobie przyswojenie kolejności działań bohaterów w micie, warto zapoznać się z przygotowanym planem wydarzeń:
- Konflikt między Apollem i Marsjaszem
- Muzyczny pojedynek
- Zwycięstwo Apollina
- Obdarcie ze skóry Marsjasza
- Ukaranie króla Midasa
Mit o Apollo i Marsjaszu – czego uczy nas historia?
Często w mitologii greckiej obserwuje się pełnych pychy śmiertelników, którzy niemądrze ośmielają się konkurować z bogami. Niekiedy z nimi zwyciężają, ale szybko doświadczają ich gniewu i zemsty. Również w historii Apollina i Marsjasza bóg każe zapłacić satyrowi za jego zniewagę. Cierpienie Marsjasza symbolizuje więc bardzo bolesną naukę pokory, szacunku i umiaru. Ostrzega przed nadmierną pewnością siebie i zuchwałością. To bardzo cenna lekcja, która znajduje swoje zastosowanie po dzień dzisiejszy.
Mit o Apollo i Marsjaszu – nawiązania w sztuce
Mit o Apollo i Marsjaszu stał się inspiracją dla wielu twórców na przestrzeni wieków. Został przedstawiony m.in. na jednym z najsłynniejszych obrazów Tycjana pt. „Apollo i Marsjasz”. Włoski malarz ukazał na nim moment obdzierania Marsjasza ze skóry. Jego cierpienie pokazane jest tak, jakby był chrześcijańskim męczennikiem. Obok niego znajduje się odziany w czerwoną szatę Apollo. Grecki bóg trzyma w rękach skrzypce, na których nieustannie gra. Tortury wykonują trzy leśne fauny.
Kolejny znany przykład to wiersz Zbigniewa Herberta pt. „Apollo i Marsjasz”. Głównym motywem dzieła jest pojedynek tych dwóch wybitnych muzyków. Starcie właściwe rozpoczyna się dopiero w momencie obdarcia i przywiązania do drzewa Marsjasza. Razem z nim cierpienie odczuwa przyroda, co jest oznaką jego zwycięstwa nad bogiem. W metaforycznym sensie tego wiersza dostrzegalne są dwa rodzaje sztuki. Pierwszą z nich reprezentuje Apollo. Jest ona piękna i zachwycająca, ale zarazem zimna, obojętna i oddalona od życia. Drugą przedstawia Marsjasz. To dzika melodia, której brakuje harmonijnego piękna, ale za to jest do bólu prawdziwa.