Mit o Demeter i Korze – bohaterowie utworu
Mit o Demeter i Korze jest jednym z najbardziej znaczących mitów w mitologii greckiej. To opowieść o rozłące, tęsknocie i miłości pomiędzy matką a córką. Ukazuje także wpływ ich relacji na otaczającą przyrodę. Aby lepiej zrozumieć jej przekaz, warto najpierw zapoznać się z krótką charakterystyką bohaterów:
- Demeter – bogini urodzaju, płodności ziemi, zboża i rolnictwa, jedna z bogów olimpijskich, córka Rei i Kronosa, matka Kory. Przedstawiana jako piękna kobieta o długich złotych lub jasnobrązowych włosach, z koroną zboża na głowie. Jest odpowiedzialna za zmianę pór roku.
- Kora (Persefona) – córka Demeter i Zeusa, małżonka Hadesa, przez którego została porwana. Władczyni świata podziemnego i opiekunka dusz zmarłych. Symbolizuje wiosnę, młodość i odrodzenie.
- Hades – bóg podziemnego świata zmarłych zwanego Hadesem, syn tytana Kronosa i Rei, brat Zeusa, Posejdona, Demeter, Hestii i Hery, mąż Persefony. Przedstawiany jako surowy, przerażający i sprawiedliwy władca. Rzymianie nazywają go także Plutonem.
- Hermes – syn Zeusa i Plejady Mai, posłaniec bogów i psychopomp, czyli przewodnik prowadzący dusze do podziemnego świata zmarłych.
- Tryptolemos (Triptolemos) – książę i syn Keleosa. Otrzymał od Demeter umiejętność uprawy roli. Został także przez nią obdarowany ziarnem zbóż i wozem z latającymi rumakami. Określany mianem dobroczyńcy ludzkości.
- Keleos – król Eleuzis, syn Eleusisa, mąż Metanejry, ojciec Tryptolemosa i Demofonta. Ugościł boginię Demeter na swoim dworze.
Mit o Demeter i Korze – plan wydarzeń
Oto plan wydarzeń zawierający najważniejsze zdarzenia z mitu o Demeter i Korze:
- Zabawa Kory na łące
- Odurzenie dziewczyny wonią tajemniczego kwiatu
- Porwanie Kory przez Hadesa
- Poszukiwania córki przez Demeter
- Demeter zostaje opiekunką syna króla Keleosa
- Podarowanie Tryptolemosowi ziaren zbóż i wozu z latającymi rumakami
- Nieurodzaj związany z rozpaczą matki
- Rozkaz Zeusa o wypuszczenie Kory
- Podstęp Hadesa i spożycie przez kobietę ziaren granatu
- Nawiązanie kompromisu między Hadesem a Demeter
Mit o Demeter i Korze w kilku zdaniach – krótkie streszczenie
Kora była piękną córką Demeter, bogini plonów i urodzajów. Pewnego dnia, gdy przebywała pod opieką nimf, dostrzegła kwiat narcyza i zerwała go. Wówczas została porwana przez Hadesa do podziemi. Zrozpaczona Demeter udała się na poszukiwania córki. Jak tylko dowiedziała się o jej uprowadzeniu, ukryła się i zaniedbała swoje obowiązki. Na ziemi zapanowały susze i klęski, a pola nie wydawały żadnych plonów. Zaniepokojony Zeus posłał Hermesa do podziemi, aby uwolnił dziewczynę. Jednakże zjadła ona wcześniej owoc granatu, co na zawsze związało ją z Hadesem. Bogowie zgodzili się zawrzeć układ, aby Kora dwie trzecie roku spędzała z matką, a jedną trzecią z mężem. Od tej chwili na jej powrót do rozkwita wiosna, a na zejście do królestwa zmarłych nadchodzi zima.
Mit o Demeter i Korze – streszczenie szczegółowe
Demeter była boginią pól i urodzajów. Miała piękną córkę o imieniu Kora, którą bardzo kochała. Dziewczyna uwielbiała spędzać czas na łące, bawić się z nimfami i składać bukiety. Jedynym kwiatem, przed którym matka ostrzegała, był narcyz. Należał on bowiem do króla podziemi. Jednakże pewnego razu, gdy pozostała bez opieki, złamała zakaz i skuszona zerwała kwiat narcyza. Wówczas rozerwała się ziemia i pojawił się Hades. Porwał Korę do swojej krainy i słuch o niej zaginął.
Demeter próbowała odnaleźć ukochane dziecko, lecz jej działania były bezskuteczne. Przybrała postać staruszki i osiadła na skale smutku. Na cierpiącą boginię natrafiły córki króla Keleosa. Zabrały ją na dwór, gdzie zajęła się opiekowaniem i wychowywaniem syna pary królewskiej. Kobieta bardzo pokochała Tryptolemosa i postanowiła zapewnić mu nieśmiertelność, dlatego codziennie wkładała go do ognia. Została przyłapana przez jego matkę, zwaną Metanejra. Jej krzyk sprawił, że Demeter upuściła dziecko do ognia i spłonęło. Wtedy bogini ukazała swoje prawdziwe oblicze i przywróciła życie Tryptolemosowi. Obdarowała go także ziarnem zbóż i wozem z latającymi rumakami.
Po całym tym zdarzeniu postanowiła opuścić pałac i udać się w dalsze poszukiwania córki. Gdy tylko dowiedziała się od Heliosa, że Kora przebywa w królestwie zmarłych, pogrążyła się w żałobie i rzuciła klątwę na ziemię. Rośliny przestały wydawać plony i obumierały. Zwierzęta i ludzie zaczęli głodować. Zmartwiło to bogów na Olimpie. Próbowali udobruchać Demeter, ale ona nie ustąpiła.
Dopiero Dzeus udał się do podziemi i nakazał Hadesowi oddać porwaną Persefonę. Podstępny Hades nie chciał uwolnić kobiety, dlatego podał jej do zjedzenia jabłko granatu, które związało ich na zawsze. Wobec tego Zeus zaproponował mu pewien układ. Od tej chwili Kora spędza z Hadesem 3 miesiące w roku, a następnie wraca do matki na 9 miesięcy. Jej powrót wiąże się z nadejściem wiosny i ponownym odżywaniem roślin, a odejście ze smutną i deszczową jesienią.
O czym opowiada mit o Demeter i Korze?
Mit o Demeter i Korze należy interpretować na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim opowiada o ogromnej i nierozerwalnej więzi, która łączy matkę i córkę. Dzieło ukazuje motyw matczynej miłości i tęsknoty, ale także dramat człowieka zmagającego się z utratą dziecka. Rozpacz Demeter nie miała granic i doprowadziła do destrukcji otaczającej ją przyrody, co w konsekwencji przeniosło się na głodowanie ludzi i zwierząt. Powrót Kory każdego roku sprawia, że rośliny ponownie się odradzają. Mit stanowi także rozwiązanie granicy pomiędzy Olimpem i Hadesem, które jest efektem balansu dziewczyny pomiędzy dwoma światami.
Co wyjaśnia ten utwór? Pory roku a mitologia grecka
Dawniej mity stanowiły próbę wyjaśnienia pochodzenia świata, ludzi, zwierząt, roślin, zjawisk naturalnych i wszelkich innych aspektów rzeczywistości, co pomagało grekom zrozumieć swoje miejsce w kosmosie. Omówiona historia Demeter i Kory ma ogromne znaczenie kulturowe i symboliczne w kontekście mitologii greckiej. Wiąże się m.in. z wyjaśnieniem zjawiska zmienności pór roku, które jest wynikiem kompromisu zawartego pomiędzy królem podziemi i Demeter. Kiedy Kora powraca na powierzchnię ziemi, matka przeżywa ulgę i radość, co sprawia, że natura budzi się do życia, kwiaty zakwitają, a drzewa zaczynają rozwijać liście. Oznacza to nadejście wiosny, a następnie lato. Przygotowanie na zejście do królestwa zmarłych przynosi pochmurną i deszczową jesień, a następnie mroźną zimę, które są efektem smutku i tęsknoty za dzieckiem.
Motyw Demeter i Kory w innych dziełach artystycznych
Mityczna historia Demeter i Kory, tak jak Mit o Syzyfie i Mit o Prometeuszu, jest jednym z najbardziej znanych mitów i znajduje swoje opracowanie w mitologii Jana Parandowskiego. Stanowi ona ogromną inspirację dla wielu twórców w ich dziełach literackich i artystycznych. Występuje m.in. w dziele Stanisława Wyspiańskiego pt. „Noc listopadowa”. Autor ukazuje w nim pożegnanie matki z córką i odejście Kory do Hadesu, co przepowiada klęskę powstańców. Innym przykładem jest obraz nieznanego malarza z XVII wieku, na którym „Hermes przyprowadza Korę (Persefonę) do matki (Demeter)”, a także fresk włoskiego artysty, Cosme Tury, przedstawiający postać Demeter.