W przeciwieństwie do Greków, Rzymian i Egipcjan, Germanie nie pozostawili po sobie wielu informacji o swoich wierzeniach i kultach, ponieważ przekazywali je przede wszystkim ustnie, z pokolenia na pokolenie przez opowieści, pieśni oraz rytuały. Niewątpliwie najbardziej poznaną jej częścią pozostaje mitologia nordycka.
Mitologia germańska – czym jest?
Mitologia germańska to zbiór indoeuropejskich wierzeń starożytnych ludów germańskich, który dzieli się na mitologię nordycką (Germanie osiadli w Skandynawii), mitologię anglosaską (germańscy koloniści wysp Brytyjskich), mitologię German kontynentalnych (Germanie zamieszkujący kontynent Europejski) i wiele innych. Jej źródło stanowią średniowieczne zapisy gockich, saskich i anglosaskich kronikarzy, a także inskrypcje runiczne i znaleziska archeologiczne z wczesnego średniowiecza. Niewątpliwie najważniejszą pracą o starożytnych wierzeniach ludów germańskich jest dzieło Tacyta pt. „Germania”. Istotne są też pamiętniki Juliusza Cezara „O wojnie galijskiej” i „Geographica” Strabona.
Mitologia germańska – charakterystyka
W czasach najdawniejszych Germanie byli animistami. Nie przedstawiali bogów w postaci ludzkiej i nie budowali im świątyń. Uważali, że można do nich dotrzeć poprzez modlitwę lub naturę, dlatego tworzyli święte gaje, których ochronę powierzali kapłanom Gothiom. Święta na cześć bogów nazywano „Blót”. Były one związane z cyklicznymi zdarzeniami w przyrodzie i astronomii. Odbywały się wówczas różne obrzędy religijne, uczty i biesiady. Zmarłych chowano w ziemi wraz z rzeczami codziennego użytku, co stanowi dowód na wiarę w życie pozagrobowe. Z czasem coraz popularniejsze stawało się ciałopalenie, aż całkowicie wyparło pochówek szkieletowy.
Mitologia germańska – bogowie
Starodawne źródła wymieniają wiele bóstw. Każde z nich uosabiało określone aspekty ludzkiego doświadczenia i zjawisk naturalnych, odzwierciedlając głęboki szacunek ludów germańskich dla świata przyrody i jego sił rządzących.
Wodan to najważniejsze bóstwo w starogermańskich wierzeniach, bóg wojny, zwycięstwa, zmarłych i mistrz magi. Jego imię prawdopodobnie wywodzi się od niemieckiego słowa „wüten” czyli „wściekać się” lub od słowa „wut” czyli „furia”. Najczęściej przedstawia się go w towarzystwie dwóch wilków. W Skandynawii jest znany jako Odyn. Dniem poświęconym Wodanowi była środa (ang. Wednesday). Inne jego imiona to Wotan, Woden i Wuotan. Jest porównywany do rzymskiego Merkurego.
Donar (ang. Thunor) był bogiem piorunów i nieba. Uznaje się go za ogólnogermańskiego odpowiednika skandynawskiego Thora. Ukazuje się go jako potężnego wojownika w zbroi i hełmie, z młotem w ręku. Został mu poświęcony czwarty dzień tygodnia (niem. Donnerstag, ang. Thursday). Rzymianie dostrzegali w nim boga Jowisza.
Ważne miejsce w mitologii germańskiej miała też Nerthus – bogini płodności i urodzaju, Matka Ziemia. Szanowano ją za jej moce do dawania obfitych plonów, zapewniania dobrobytu i bogactwa ziemi. Wzmianki o niej pojawiają się przede wszystkim w pismach rzymskiego kronikarza Tacyta. Według niektórych badaczy Nerthus z czasem przybrała męską formę i stała się odpowiednikiem skandynawskiego boga Njorda.
Tiu to boski odpowiednik skandynawskiego Tyra. Uważa się, że pierwotnie pełnił rolę bóstwa naczelnego, dopóki nie nadeszła nowa generacja bóstw. Dniem poświęconym Tiu by wtorek (niem. Dienstag, ang. Tuesday). Inaczej nazywa się go Ziu, Tiw lub Tiwaz.
